Nelson Mandela Atatürk Barış Ödülünü neden reddetti?
Dünya genelinden yaklaşık 250 civarı ödül almıştır. 1992 yılında Atatürk Uluslararası Barış Ödülü, Afrika Ulusal Kongresi Başkanı Nelson Mandela'ya verildi. Mandela başlangıçta ödülü kabul etmedi; ancak daha sonra fikrini değiştirip ödülü kabul etti. Mandela, ödülü kabul etmemesine gerekçe olarak Kürt halkına yapılan ayrımcılığı göstermiştir.

"Güney Afrika'nın eski başkanlarından Nelson Mandela'nın bir anısı:

Başkan olduktan sonra askerlerimle bir yürüyüşe çıktık. Yürüyüşten sonra bir restoranda öğlen yemeği yemeye gittik. Restorandın ortasında bir masaya oturup yemek siparişlerimizi verdik.

Yemeklerimizi beklerken yan masamızda tek başına oturan bir adam gördüm. Adamın yemeği masasına ulaşınca, askerlerimden birinden gidip adamı bizim masamıza davet etmesini istedim.

Adam yemek tabağını alıp yanımıza geldi ve benim yanıma oturdu. Sessizce yemeğini yerken ne yüzüme bakıyor ne sohbetimize katılıyor ne de göz kontağı kuruyordu. Sürekli adamın elleri titriyordu.

Yemeğini bitirince adam sessizce kalktı, bana bakmadan hoşça kalın der gibi elini salladı. Ben adamın elini sıktım ve adam masadan uzaklaştı.

Adam gidince güvenlik görevlilerimden bir tanesi şöyle dedi:

-Efendim o adam çok hasta olmalı. Yemeğini yerken eli sürekli titriyordu.

"Hayır hiçte öyle değil! Adamın elleri o sebepten dolayı titremiyordu," dedim ve sonra da ekledim:

"Adam ben hapisteyken benim gardiyanlarımdan bir tanesiydi.

Bana saatlerce işkence yapıldığında bağırıp bana su vermesi için yalvarırdım.

Ama bu gardiyan bana su vermektense, alay eder, kafama işerdi.

O adam hasta değildi, sadece artık

Güney Afrika'nın Başkanı olduğum için benden korkuyordu.

Onu hapise göndereceğimden korkuyordu, bana yaptıklarını ona yapacağımdan, beni aşağıladığı gibi onu aşağılayacağımdan. Ama ben öyle bir insan değilim.

O tür davranışlar benim karakterimin ve etik değerlerimin parçaları değiller.

İntikam almak isteyen zihinler ülkeleri darmadağın ederler, barış isteyen insanlar ise ülkeler yaratırlar."

Mandela 18 Temmuz 1918 tarihinde Mvezo, Güney Afrika'da doğmuştur. Ailesi Kosa dilini konuşan Tembu kabilesindendir. Babası ise bu kabilenin şefi Gadla Henri Mandela'dır. Liseyi bitirdikten sonra Fort Heyr Üniversitesi'ne girdi. Burada okurken siyasi olaylara karıştı. Bir öğrenci boykotuna karıştığı ve bunu organize ettiği gerekçesiyle okuldan uzaklaştırıldı. Transkei'den ayrılarak Transvaal'a gitti. Burada bir süre madenlerde polis memurluğu görevinde bulundu. Bu sırada yarıda bıraktığı üniversite tahsiline uzaktan eğitim yoluyla devam etti. 1942'de Vitvaterstrand Üniversitesi'nin hukuk bölümünü bitirerek avukatlık yapmaya başladı. Ülkenin ilk siyah avukatı unvanını aldı.

Ocak 1962'de kendisine destek aramak için ülke dışına çıktı. İngiltere ve Afrika ülkelerini dolaştı. Afrika ülkeleri ile sosyalist ülkelerden silah ve para yardımı temin etti. Ülkeye dönüşünde arkadaşlarıyla birlikte, izinsiz yurt dışına çıkmak, halkı kışkırtmak, sabotajlar ve suikastlar düzenlemek iddialarıyla yargılandı. Halkın, tamamının temsil edilmediği ve beyazların temsil edildiği parlamentonun çıkardığı kanunlara uymak zorunda olmadığını savundu. Beyaz yönetim tarafından 1964'te ömür boyu hapis cezasına çarptırıldı. Bu davranışıyla ırk ayrımına karşı mücadele eden Afrikalı siyahların simgesi oldu.

Nelson Mandela, dünyanın en ünlü mahkûmu olarak anılmıştır. Güney Afrika'da Robben Adası (Fok Adası)'nda 27 yıl hapiste kaldıktan sonra 1980'li yıllarda, ırkçılığa karşı mücadelenin bütün dünyada yoğunlaşması üzerine adı duyuldu. 1990 yılında devlet başkanı De Klerk tarafından şartsız olarak serbest bırakıldı. Serbest bırakıldığı zaman 71 yaşındaydı. Serbest bırakılmasına Güney Afrika siyahlarının yanında birçok beyaz da sevindi. Mandela'nın "Mücadele benim hayatımdır. Hayatımın sonuna kadar siyahların bağımsızlığı için mücadele edeceğim." demesi, halk arasında onu bayraklaştırdı.

1990'da hapisten çıkınca demokratik bir Güney Afrika kurulması için çalıştı ve hayalindeki ülkeyi kurdu. Afrikalılar, Mandela olmadan bunun gerçekleşemeyeceğine inanır. Bugün Mandela, bir özgürlük savaşçısı olarak kabul edilmektedir. 40 yıl içinde 100'den fazla ödül aldı. 10 Mayıs 1994'te Güney Afrika'nın ilk siyah devlet başkanı seçildi. Güney Afrika'da, kendi kabilesindeki büyüklerin kendisine taktıkları Madiba lakabıyla tanınır.

Mandela 2008 yılında ABD'nin terörist listesinden çıkarıldı.

8 Haziran 2013'te hastaneye kaldırılan Mandela, 5 Aralık 2013'te öldü.