ABD başkanlık seçiminin Cumhuriyetçi adayı Donald Trump, Demokrat Parti adayı Kamala Harris ile yarışta 277 delege elde ederek ülkenin 47. başkanı olmaya hak kazandı ve böylece ABD'de ikinci Trump dönemi başladı.

‘Dünyada bundan sonra ne olur?’ tartışmalarını bir yana bırakarak ‘Bursa ve Türkiye’deki ekonomik gelişmelere’ eğilmemiz, araştırma yapan kurum, kuruluş ve derneklerin yayınlarına daha yakından bakmamız gerekiyor.

Bursa Sanayicileri ve İşinsanları Derneği (BUSİAD), Bursa ekonomisinin nabzını tutmak adına üyeleri nezninde ‘Ekim 2024’te gerçekleştirdiği, ‘BUSİAD İktisadi Yönelim Anketi’nin sonuçlarını açıkladı.

Bursa Uludağ Üniversitesi İİBF İktisat Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Metin Özdemir’in katkılarıyla gerçekleştirilen çalışmada, beklenenden daha yavaş düşen bir enflasyon algısı öne çıktı.

Üyelerin verdiği yanıtların değerlendirilmesi sonrasında ‘Yılın son çeyreğine girilirken sıkı para politikası ve finansal koşullardaki sıkılaşmanın gecikmeli etkileri ile birlikte iktisadi faaliyetteki ivme kaybının belirginleştiği’ yönündeki algı yerleşmiş gibi duruyor.

ÜCRETLER

Ücret ve maliyetler açısından ankete verilen yanıtlar ekonominin mevcut eğilimleri ile uyumlu bir görünüm taşıyor. Firmaların yılın son çeyreğinde faiz oranlarında indirim beklentisi içinde olduklarını da yansıtıyor.

Ankete katılan tüm firmaların mevcut ekonomik koşullardaki görünümü, bir önceki çeyreğe göre ortalama olarak çok az da olsa ılımlı düzeyde iyileştiği, imalat sanayinde ise iyileşmenin ortalamaya göre biraz daha belirgin olduğu görülüyor. Firmalar gelecek altı aylık süre için de mevcut görünümlerinin devam edeceğini değerlendiriyor.

Ankete katılan firmalar, önümüzdeki üç ay içinde bir önceki çeyreğe göre üretim hacimlerinde ortalama olarak iyileşme beklentisine sahip olsa da zayıf görünümün sürdüğü yönündeki yanıtlar öne çıkıyor.

İSTİHDAM

Ankete katılan tüm firmalar, önümüzdeki üç ayda istihdam düzeyinde bir önceki çeyreğe göre ortalama olarak biraz daha olumlu yönde görüş bildirmelerine rağmen; büyük bir çoğunluk durağanlığa işaret etti. Çalışan sayısının azalacağına inanların oranı da az değil. Bununla birlikte firmalar, önümüzdeki 6 ay boyunca ücretlere ilişkin maliyetlerinde yukarı yönlü bir değişim beklentisi içinde. Yılbaşında işçiye yapılacak yüzdelik zamlar büyük bir olasılıkla işten çıkışları beraberinde getirecektir.

MAKİNE-TECHİZAT

Ankete katılan tüm firmalar açısından gelecek 12 ayda geçmiş 12 aya kıyasla makine-teçhizat yatırımlarının bir önceki çeyreğe göre ortalama olarak azalış yönünde değişim gösterdiği, imalat sanayinde ise değişimin güçlü bir iyileşme yönünde olduğu görülüyor.

Aynı dönem için bina-tesis yatırım harcamalarında bir önceki çeyreğe göre ortalama olarak azalış yönünde bir değişim beklenirken, imalat sanayi açısından söz konusu eğilimin bir önceki çeyreğe göre sınırlı bir iyileşme sergilediği de gözleniyor.

İHRACAT

İhracat yapan firmalar, aynı istihdamda olduğu gibi gelecek üç aya ait ihracat siparişlerinin bir önceki çeyreğe göre ortalama olarak çok azda olsa artış yönünde bir değişim göstermesini bekliyor. Katılımcılar, ihracatlarının aynı seviyede kalacağını belirtiyor.

Firmaların faiz riskinde yatay bir görünüm gözlenirken, ortalama olarak faiz riski, bir önceki çeyreğe göre imalat sanayi için yukarı yönlü bir sıçramaya işaret ediyor. Firmaların bir önceki çeyreğe göre ortalama olarak kur risklerinde bir artış olduğu görülüyor.

Ankete katılan firmalar gelecek 3 ayda ortalama birim maliyetlerinin artmasını beklerken, artış yönündeki değişim beklentisi, şimdilik daha zayıf.

KÜÇÜKKAYALAR’DAN UYARI

Anket sonuçlarını değerlendiren BUSİAD Yönetim Kurulu Başkanı Buğra Küçükkayalar, ekonomide sıkılaşmanın hissedildiğini anket sonuçlarından da anlaşıldığını kaydederek, şunları söyledi:

“Enflasyonun istenilen hızla düşmediği algısı önemli bir veri. Ayrıca, faiz indirimi beklentisi, bunun da enflasyonu tekrar hararetlendirme olasılığı da gelecekte bizi bekleyen önemli bir risk. Ücretler, istihdam ve hedef pazarlarımızdaki daralma ihtimali nedeniyle ihracat da üzerinde düşünülmesi gereken bir durum. Zorlu bir kışa girdiğimiz açık. Umalım ki hem ülkemizin karar alıcıları hem de şirket yöneticilerimiz bu kış şartlarına göre yol haritalarını doğru belirlesinler” dedi.

Ekim ayı bitti, kasım ve aralık sonrasında 2025 yılına ilişkin beklentilere bakacağız.

Sıkı para politikası gevşetilmez, yatırımcıya destek politikalarında değişikliğe gidilmez, ücretler ve tarım sektörü de baskılanırsa ‘bu sıklet bu yükü çekemez.’

İşte o zaman ABD Başkanı Trump’ın sözlerini ve açık isteklerini ayrıntılarıyla konuşabiliriz.

‘İran’ deyip bırakayım.