Rusya ile Ukrayna arasındaki ‘soğuk savaş’, 2014 yılında iki ülkeyi karşı karşıya getirdi. Rusya'nın Mart 2014’te Kırım’ı ilhak etmesiyle yükselen tansiyon, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in Ukrayna'da yer alan Luhansk ve Donetsk Halk Cumhuriyetlerini bağımsız devletler olarak tanıdığını açıklamasıyla doruğa çıktı. Rusya ile Ukrayna arasındaki ‘sıcak savaş’ ise 24 Şubat 2022 tarihinde sabaha karşı yerel saatle 05:50’de Donbas’a askeri harekatla başladı.

Aradan geçen 3 yılda Ukrayna, Türkiye başta olmak üzere batılı devletletden silah ve techizat yardımı aldı, Rusya ise Kuzey Kore’den asker getirerek mevzilere yerleştirecek kadar ileri gitti.

Ancak ABD Başkanı Donald Trump’ın “Artık yardım yok. Barış zamanı’ açıklaması sonrası Ukrayna’dan ‘değerli toprak elementlerinin bulunduğu maden sahalarını’ işletme ve ABD’ye götürme hakkı’ istediği, bu konuda Rusya ile bir anlaşma zemini arandığı ortaya çıktı. ABD bir kez daha ‘Great Again’ olmaya başladı.

RESMEN EL KOYACAKLAR

ABD, Ukrayna’nın kritik mineraller, petrol, doğalgaz ve limanlar gibi önemli altyapı unsurlarından elde ettiği gelirlerin yarısını da istiyor. Olayı biraz yumuşatarak ‘ortak bir yatırım fonu aracılığıyla’ alacaklarını açıkladı.

Müzakereler henüz sonuçlanmamış olsa da yapılan ön anlaşmaya göre; Ukrayna, devlete ait maden kaynaklarından elde edilecek gelirlerin yüzde 50’sini bu fona aktaracak.

Petrol ve doğalgaz gibi kaynaklardan elde edilecek bu fonlar, Ukrayna'daki projelere (yol, havaalanı, hastane, okul ve konut) yatırım yapmak için kullanılacak.

Anlaşma kapsamında ABD, Ukrayna'nın ekonomik kalkınmasını desteklemeyi taahhüt ediyor. Ukrayna Başbakan Yardımcısı Olha Stefanishyna, Financial Times'a verdiği demeçte, maden anlaşmasının daha büyük bir planın bir parçası olduğunu belirtti.

Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski, sanırım bugün (28 Şubat 2025) ABD’ye giderek ‘Ukrayna’nın geleceğini’ Başkan Mr. Trump’a ipotek edecek.

DİRENDİ, OLMADI!

Geçtiğimiz pazar günü Zelenski, Trump yönetiminin maden anlaşması kapsamında Ukrayna'nın doğal kaynaklarından milyarlarca dolar istemesine karşı çıkarak "On nesil Ukraynalı’nın ödemek zorunda kalacağı bir şeyi imzalamam" demişti. Buna rağmen, müzakereler son günlerde hız kazandı. Ukrayna Parlamentosu Başkanı Ruslan Stefançuk, Kiev'in 24 Şubat’a kadar anlaşmayı tamamlamayı hedeflediğini söyledi.

Bu tarih, savaşın da üçüncü yıldönümüne denk geliyor. Trump ise pazartesi günü anlaşmanın neredeyse tamamlandığını belirtti. ABD Başkanı, daha önce "Ukrayna’ya, çok değerli nadir toprak minerallerine sahip olduklarını söylüyoruz" demişti.

NADİR TOPRAK ELEMENTLERİ

Ukrayna, Avrupa'nın en büyük kritik mineral yataklarına sahip ve bu kaynakların büyük bir kısmı henüz işlenmemiş durumda.

Belki de savaş sadece bu nedenle bile çıkarılmış olabilir.

Ukrayna Jeoloji Enstitüsü'ne göre, ülkede televizyonlar ve aydınlatmada kullanılan lantan ve seryum, rüzgar türbinleri ve elektrikli araç bataryalarında kullanılan neodimyum, nükleer enerji ve lazer teknolojisinde kullanılan ve daha büyük bir kullanım kapasitesine sahip erbiyum ve itriyum gibi nadir toprak elementleri bulunuyor.

AB tarafından finanse edilen araştırmalara göre de Ukrayna ayrıca skandiyum rezervlerine sahip. Ancak bu veriler gizli tutuluyor.

Başkan Zelenski, bu kaynakları geliştirmek için yıllardır çaba sarf ediyor. Forbes Ukrayna'nın verilerine göre; Ukrayna’nın maden kaynaklarının toplam değeri 12 trilyon Sterlin'i (15 trilyon dolar) aşıyor.

2021'de Zelenski, yabancı yatırımcılara bu mineralleri çıkarmaları için vergi indirimleri ve yatırım hakları sundu. Ancak bu çabalar, 2022'de başlayan savaşla askıya alındı.

RUSYA DA DEVREDE

Yaklaşık 7.5 trilyon dolar değerindeki Ukrayna maden kaynakları yani ülkenin toplam rezervlerinin yüzde 53'ü Rusya'nın ilhak ettiği dört bölgede (Luhansk, Donetsk, Zaporijya ve Herson) bulunuyor.

2014 yılında işgal edilen Kırım Yarımadası ise 165 milyar Sterlin (yaklaşık 209 milyar dolar) değerinde minerale sahip.

ZELENSKİ GÖREVİNİ YAPTI!

Ukraynalı yetkililer, ABD’li şirketlerin bu kaynaklara yatırım yapmakla ilgilendiğini ifade etti. Ancak resmi bir anlaşmanın yürürlüğe girmesi için mevzuat değişiklikleri, jeolojik araştırmalar ve özel şartlar üzerinde pazarlık yapılması gerekiyor.

ABD'li şirketlerin Ukrayna'da çalışmaya başlaması için ne tür güvenlik garantileri isteyeceği ve Ukrayna ile ABD firmaları arasındaki finansman anlaşmalarının nasıl şekilleneceği belirsizliğini koruyor.

ABD Başkanı Donald Trump, Beyaz Saray'daki Kabine toplantısında yaptığı açıklamada ‘Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski, cuma günü Washington’a gelerek nadir toprak mineralleri ve diğer konularla ilgili bir anlaşma imzalayacak’ diye konuşarak, kapitalist dünyaya selam çakmıştı.

Musevi Zelenski’nin başkanlığı, bu imzadan sonra sona erecektir.

Belki de görevi buraya kadardır!