Bursa Sanayicileri ve İş İnsanları Derneği (BUSİAD), Bursa ekonomisinin nabzını tutmak adına üyeleri nezninde aylık ‘BUSİAD İktisadi Yönelim Anketi’ düzenler.

Doğru kararların zamanında ve yerinde alınabilmesi için üyelerden gelen veriler büyük önem taşır.

Bursa Uludağ Üniversitesi (BUÜ) İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi (İİBF) İktisat Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Metin Özdemir’in katkılarıyla gerçekleştirilen çalışma, dernek üyelerinin sanayi ve ticaretteki ağırlıkları da gözönüne alındığında mevcut dönem ile geleceğe ait çok çarpıcı ipuçları verir.

Anketin ilk sonuçlarına göre; Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek’in ‘sıkılaşma kararları’ piyasaları derinden etkilemeye başladı; Finans kaynaklarına ulaşım epeyce zorlaştı ve yüksek faizle ticari kredi kullanımında ciddi sıkıntılar yaşanıyor.

Sonuçlara baktığımda; 2024 yılının ikinci çeyreğine (nisan-mayıs-haziran) ait veriler daha olumlu görünüyor. En azından Türkiye ekonomisinde iktisadi faaliyetin görece gücünü koruduğuna işaret edildiği göze çarpıyor.

ÜÇÜNCÜ ÇEYREK

Anketin en çarpıcı yanı; 2024’ün üçüncü çeyreği (temmuz-ağustos ve eylül) ile birlikte finansal sorunların iş dünyası içinde büyük bir sıkıntı yaratmış olması. Öyle kolay kolay aşılacak gibi de durmuyor.

Şirket sahipleri ya da ortakları, temmuz ayı başlarında iktisadi faaliyetin ivme kaybettiğine vurgu yaptığına göre; Bursa’da işler pek de iyi gitmiyor demektir.

Benim en büyük çekincelerimden biri de stagflasyon yaşanması. Mağaza ya da marketlerde her şeyin bulunması ancak satın almaların bıçak gibi kesilmesi diyebilirim.

PERFORMANSLAR ZAYIFLIYOR

Ankete katılan firmalar, ikinci çeyreğe göre performanslarının ortalama olarak zayıfladığını, imalat sanayinde ise zayıflamanın belirginleştiğini söylemişler. Bu dönemde üretim azalırsa mavi ve beyaz yakalı çalışanların ocaklarına incir ağacı dikilir!

Hatırlatırım; 1 ay sonra okullar açılacak!

İSTİHDAMDA DÜŞÜŞ

Ankete katılan tüm firmalar, önceki çeyreğe göre istihdam performansında kötüleşme olduğunu belirttiğine göre; ‘İşsizlik Fonu’ devreye girecek demektir. Firmalar açısından gelecek 12 ay boyunca makine-teçhizat yatırımları da askıya alındı. Aynı dönem için bina-tesis yatırım harcamalarında ciddi azalış var. Nakitte kalmaları gerektiğini herkes biliyor, işini döndüremeyenler konkordato kararı aldırıyor.

İHRACAT

Ankete göre; İhracat yapan firmaların, son üç aylık ihracat siparişleri bir önceki çeyreğe göre ortalama olarak azalış yönünde değişim gösteriyor. BTSO Başkanı İbrahim Burkay’ın 75 milyar dolarlık ihracat hedefinden çok uzaklarda olduğumuz gerçeğini de unutmuyoruz.

FİNANSA ERİŞİM

Ankete katılan firmaların faiz riskinde artış olduğu görülüyor. Yüzde 65-70’leri bulan kredi faizleriyle iş yapabilmek mümkün değil.

Tüm firmalar açısından, geçmiş 3 aya kıyasla finansman ihtiyacının arttığı gerçeği de can yakıcı.

Firmaların karlılık düzeylerinde bir önceki çeyreğe nazaran ortalama olarak azalış yönünde bir değişim göstermesi de iş dünyasını derinden sarsacaktır.

Ankete katılan firmalar gelecek 3 ayda ortalama birim maliyetlerinin artmasını da bekliyor. Elektrik ve doğalgaz zamlarının etkisi son ürüne zam olarak yansıtıldığında satınalma gücü hızla azalan Türk halkı alışverişten kaçacak, merdivenaltı üretime yönelecektir.

ÜRÜNE ZAM YOK

Tüm firmaların, satış fiyatlarının bir önceki çeyreğe göre ortalama olarak azalmasını beklemesi de oldukça ilginç. Girdi maliyetleri artan şirketlerin bu güveni bence çok çarpıcı. İktidara destek vermek için gereken ne varsa yapacaklarını açıklamış oldular.

Demek ki fiyatları sübvanse edecek özel kaynaklara sahipler ve bu dönemde vatandaşa yüklenmeyecekler.

ÜRETİMİN ÜZERİNDEKİ YÜKLER

Anket sonuçlarını değerlendiren BUSİAD Yönetim Kurulu Başkanı Buğra Küçükkayalar, seçim sonrasında beklenen sıkılaşmanın gerçekleşmeye başladığını ve etkilerinin bu anket döneminde ortaya çıktığını söyledi.

Enflasyonu dizginlemek için yapılan sıkılaşmanın üretime, ihracata ve dolayısıyla istihdam piyasasına olumsuz yansıma ihtimalinin de güçlü olduğunu ifade eden Küçükkayalar, “Dövizde sonbahar kış hareketlenme beklentisi, giderek artan iş gücü maliyetleri, finansal kaynaklara ulaşmanın zorluğu, dış pazarların daralması ve Türkiye için rekabet etme şansının zorlaşması biz üreticileri oldukça sıkıntıya sokuyor. Üretim üzerindeki yüklerin azaltılmasını bekliyoruz” dedi.

Ekonomisi hızla küçülen, pazarları daralan, ithalata bağımlı bir ülkede ‘yapısal reformlar’ olmalı.

Güven eksildiğinde herkes oradan kaçar. 1.700 firma Mısır’a gittiğine göre; acil adımlar atılması gerekiyor.