Ekmeğini ateşten çıkaranların zorlu mesaisi

Manisalı orman köylüleri bin bir zahmetle kurdukları yer üstü kömür ocaklarında meşe odunlarını mangal kömürüne dönüştürüyor. Dededen, babadan gelen mesleklerini sürdüren mangal kömürü üreticileri, yüzlerindeki kömür karasına rağmen emeklerinin karşılığını almanın sevincini yaşıyor.

Manisa’da Orman İşletme Müdürlüğü Kula Orman İşletme Şefliğine bağlı sahada ormanların bakımlarını yaparak korunmasını sağlayan orman köylüleri, hem de topladıkları meşe odunlarını kömüre dönüştürerek gelir elde ediyor. Sabahın erken saatlerinde zorlu mesaiye başlayan orman köylüleri, kendileri için belirlenen sahada kesim yaparak yol kenarlarına yığın yapıyor. Burada orman muhafaza memurları tarafından odunlarda yapılan ölçümlerin ardından verilen tezkereyle

birlikte traktöre yüklenen odunlar, yer üstü kömür ocaklarına getiriliyor. Burada üst üste yığılan odunlar için için yanması amacıyla ıslak samanla kaplanıyor. Daha sonra üzeri toprakla örtülen torluk, tekrar sulandıktan sonra ateşe verilerek yakma işlemi gerçekleştiriliyor. Tepesinde açılan delikten koninin içine atılan közlerle

kontrollü yakılmaya başlanan dallar, 10 ila 15 günlük sürede mangal kömürü haline geliyor. İşçiler 5 ton meşe odunundan yaklaşık 15 gün içinde 1 ton kömür elde ediyor. Oldukça zahmetli bir yolculuğun sonunda kömüre dönüşen meşe, kilogramı 11 ile 12 lira arasında alıcı buluyor.

Kula ilçesine bağlı Narıncalısüleyman Mahallesi’deki orman köylüleri, ürettikleri kömürün kalitesinde de iddialı. En kaliteli mangal kömürünün kendileri tarafından üretildiğini belirten mahalleli, Manisa’nın yanı sıra İzmir ve Uşak başta olmak üzere ürettikleri kömürleri Ege Bölgesi’nin neredeyse tamamına sattıklarını dile getirdi.

“2 saatte bir ateşli kömürlerimizi kontrol ediyoruz”

Narıncalısüleyman Mahallesi’nde yıllardır mangal kömürü üretimi yapan Abdullah Baki Turan, dedelerinden kalan meslekle geçimini sağlıyor. Yoğun emek isteyen bir iş yaptıklarını söyleyen Turan, “Emek çok harcanıyor. Manisa Kula Orman İşletme Şefliğinin göstermiş olduğu bölgelerden kesimlerimizi yaparak odunlarımızı topluyoruz. Arazide toplandıktan sonra orman muhafaza memurları ölçümlerini yapıyor. Ölçümler yapıldıktan sonra ocaklara traktörlerle çekiyoruz. Daha sonra yığıp, örtüp ateşledikten sonra da kömüre dönüştürüyoruz. Zor bir iş. Sabah 8’de kalkıyoruz. Akşam araziden döndükten sonra uyumuyoruz. 2 saatte bir ateşli kömürlerimizi kontrol ediyoruz. Kömür ocağı delinir ya da rüzgar alırsa bize zarar verir” dedi.

“Birinci sınıf kalite kömür elde etmek için özen gösteriyoruz”

5 ton odundan 1 ton kömür elde ettiklerini söyleyen Turan, birinci sınıf kalite kömür için özen gösterdiklerini belirterek, “5 ton odundan 1 ton kömür çıkıyor. Bunun kesip yakıp hazırlaması, kömüre dönüşmesi 10 gün sürüyor. Hep birlikte imece usulü çalışıyoruz. En kaliteli kömür Manisa’nın Kula ilçesine bağlı Narıncalısüleyman Mahallesi’nde çıkarılır. Birinci sınıf çıkarılır. Birinci sınıf kalite kömür elde etmek için ocaklarımızı büyük kurmuyoruz. Buna da çok özen gösteriyoruz. Başka da bir kazancımız yok. Geçim kaynağımız mangal kömürü. Bunu buradan çıkardığımızda Ege Bölgesi’nin her tarafına dağıtım yapıyoruz” diye konuştu.

Türk kültürünün vazgeçilmezi olan mangal sofralarında kullanılan mangal kömürünün yapımında kadınlar da çalışıyor. Eşiyle birlikte her gün mangal kömürü için dağda mesai harcayan Iraz Turan, mesleğin zorluğuna rağmen işini severek yapıyor. Mangal kömürü üretiminin her aşamasında eşinin yanında olduğunu belirten Iraz Turan, “Eşimin yanında çalıştığım için her aşamasından anlarım. Çok zor bir meslek ama yapacak bir şey yok geçim kaynağımız bu. Bu işi yapmak zorundayız” dedi.

Bilmeyenler için zor bir iş olduğunu ancak ömürlerinin bu meslekle geçtiği için kendilerine zor gelmediğini söyleyen Himmet Yurttaş, “Bu iş tabii başka insanlara göre zordur. Ama bizim babadan, dededen mesleğimiz olarak buralara gelmiş. Mahallemizde geçimimiz de bu. Arazimiz yok, sulu tarım da yok. Sadece meşe kömürü üretiyoruz. Orman İşletme Müdürlüğünün bize vermiş olduğu bölgelerde odunlarımızı kesiyoruz. Zorluğu çok. Kış aylarında karla mücadele ediyoruz. Para kazanmak kolay değil. Zorluk olmayınca para yok” diye konuştu.

“Gün sonunda helal kazancın mutluluğuyla evlerine dönüyorlar”

Geçimlerini mangal kömürü yaparak sağlayan üreticilerin mesailerine ortak olan Kula Orman İşletme Şefi Veli Kılıç, “Kula ilçesinde yıllık bin 500 ster civarında meşe odunu üretimimiz var. Bu meşe odunu üretimlerimizi köylü pazar satışıyla öncelikle vatandaşlarımıza ürettirip, daha sonra ücretlerini ödedikten sonra nakliye tezkereleriyle birlikte ocaklara naklini sağlıyoruz. Bu getirmiş oldukları odunları torluklara yığıp, 10-15 günlük bir emeğin arkasından meşe kömürüne dönüştürüyorlar. Zor ve oldukça da meşakkatli bir süreç. Burada evlerine helal ekmek götürmek için hepsinin yüzleri is ve kömür karası oluyor. Ama gün sonunda helal kazancın, helal lokmanın vermiş olduğu mutlulukla evlerine dönüyorlar. Marketten 1 kilogram mangal kömürü aldığımızda aslında onun öncesinde ne kadar zor bir süreçten geçtiğine, nasıl zorluklarla üretildiğine tanık oluyoruz” ifadelerini kullandı.